papillon-35 » 02 Haz 2010, 14:11
ZAMAN - MEKAN - SAAT ZER襤NE
Zaman nedir? Hi癟 d羹羹nd羹n羹z m羹? Yine de siz siz olun, d羹羹nmemeye devam edin. Zira 羹zerinde d羹羹n羹lmediinde zaman覺n ne olduunu bilir anlar覺z, ama zaman覺n ne olduu 羹zerinde, d羹羹nmeye balad覺覺m覺zda ise zaman覺 bilmediimizi anlar覺z.
Asl覺nda hepimiz biliriz, zaman覺 alg覺lar覺z, hissederiz ama tarif etmekte zorlan覺r覺z. Zaman kefi tam yap覺lamam覺 s覺r olma 繹zellii s羹ren bir olgu. Bir癟ok bilim adam覺 ve d羹羹n羹r羹n konu hakk覺nda farkl覺 eyler s繹ylemesi bunun en iyi kan覺t覺. Gelin biz bu olay覺 basite indirgeyerek, zaman覺 zaman doru 癟al覺an bir SAAT襤N 繹l癟t羹羹 eydir diye tan覺mlayal覺m.Ah keke her ey bu kadar basit olsayd覺.O Saatler deyilmidir ki 癟覺kard覺klar覺 tik-tak sesleriyle zaman覺 繹羹ten.Mutlu-mutsuz bir 癟ok olay覺m覺za tan覺kl覺k eden.Kimi zaman ge癟mek bilmezler kimi zaman nas覺l ge癟tii bilinmez.Felsefeci zaman覺 deiim 繹l癟羹s羹 olarak g繹rm羹,fizik癟i ise zaman覺 d羹zg羹n ve deimeden akan bir nehire benzetmi,kuantumcular ise zaman覺 bir boyut ekleyerek uzay-zaman boyutuyla anlamaya ve anlatmay覺 se癟miler.uzay-zaman-h覺z 羹癟lemesi ile kendisi deiim olmayan zaman覺n ,deiebileceini d羹nyada ge癟en zaman ile uzayda ge癟en zaman覺n y羹ksek h覺za bal覺 farkl覺l覺k g繹sterebileceini deney ve g繹zlemlerle ispatlam覺lard覺r.Zaman覺 繹l癟en saatleri ilk olarak insan olu M 3500 lerde kullanmaya balam覺lar.Ancak bana g繹re ilk saat kainat覺n yarat覺lmas覺yla yani g羹nein varl覺覺 kadar eskidir.zaman覺n olmad覺覺 bir kainat覺n pek bir anlam覺 olmayacakt覺 bundand覺r ki y羹ce yaratan onuda d羹羹nm羹 ve g羹nei oraya asm覺.ancak g羹ne saati mevsimlere g繹re 癟ok esneklik g繹stermesi batt覺覺nda gece olduunda zaman覺 繹l癟mede yaan覺lan s覺k覺nt覺lar su saatinin kullan覺lmas覺n覺 gerektirmitir.Fakat souk b繹lgelerde suyun ak覺kanl覺覺n覺n azalmas覺 akma h覺z覺n覺n sabitlenmesinde yaanan s覺k覺nt覺lar kum saatinin domas覺na neden olmutur.Yap覺lan ibadetlerin zamana bal覺 olmas覺 Mekanik saatlerin din adamlar覺 taraf覺ndan gelitirilmesinde 繹nemli katk覺lar覺 olmutur.Galileo kilisede bir ayin s覺ras覺nda tavanda sallanan lambadan esinlenerek sarkac覺 bulmas覺 neticesinde saatlere dakika ve saniye kollar覺 eklenlenmesine olanak k覺lm覺 ve saatlerin 繹l癟me hassasiyetindeki hata pay覺 10 saniyenin alt覺na indirilmi .Ancak 1670 li y覺llar覺n sonuna gelinmi olmas覺na ramen hala saatler zaman覺 karada farkl覺 denizde farkl覺 繹l癟羹yorlard覺.Bu sorunda yay mekanizmas覺n覺n bulunmas覺yla giderilmi ti ancak hala saatler insanlar覺n yanlar覺nda ta覺yamayacaklar覺 kadar kocamand覺.Balans yay覺n覺n gelitirilmesi sarka癟l覺 sal覺n覺ml覺 saatlerden vazge癟ilmesine ta覺nabilir cep saatlerinin kefini ve gelitirilmesine olanak tan覺m覺t覺r.B繹ylelikle saatler kolda ve cepte ta覺nabiyordu.Ancak kol saatleri 癟覺kt覺覺 ilk y覺llarda yaln覺zca bayanlar覺n narin kollar覺n覺 s羹sl羹yordu.1.D羹nya sava覺 y覺llar覺nda art覺k erkeklerin kollar覺nda da kullan覺lmas覺 yayg覺nlam覺t覺.Her ey 1920 y覺l覺nda kuvars kristalli saatin bulunmas覺 ile son buluyordu.Ger癟i zaman覺n 繹l癟羹lmesinde bi 癟覺覺r a癟覺lm覺t覺 ama bu yenilik kurmal覺 saatlerin zaman i癟ersinde sonunu getirecek bir gelimeydi.Ho ger癟i bu saatlerde zamana tan覺kl覺k ediyorlard覺 ama bu tan覺kl覺k sessiz bir tan覺kl覺kidi.art覺k yeni doan bebekler saatin tik taklar覺n覺 bilmeden-duymadan b羹y羹yeceklerdi.Bu tabiki bizim i癟in 癟ok da kabul edilebilir bir durum deyildi.Bu duruma kar覺 savamal覺 direnmeliydik.ite b繹yle balad覺 saat biriktirme saate g繹n羹l verme hikayem.
Wednesday,2 June
1:45:18 pm
(GMT + 3:00)
襤ZM襤R