Evet beyler, ölçüler önemli..

Ölçüleri (10'un katlarını) anlamadan evreni anlamamız zor.. Uzayı anlamamız karşılaştırma ölçütü olmasından dolayı nispeten kolay, ama ya zaman? Onu nasıl anlayabiliriz? Şöyle söyleyelim:
Evrenin bilinen yaşı 13,7 milyar yıl. Bu zamanı biz bir yıla sıkıştırırsak her saniye 500 yıla tekabül eder. Bu skala için konuşursak 1 saniye önce Fatih Istanbul'u fethetmiş, 4 saniye önce de Miladi takvim başlamıştır.. 10 günce önce (yaklaşık 500 milyon yıl) canlılığa ait bilinen ilk fosil örneklerinin fosil olmayan haline rastlarız..
Uzay için konuşursak 10^-35 metre planck uzunluğudur. Bu uzunluk teorik olarak kabul edilen ulaşılabilecek en küçük uzunluktur. Peki zaman için de böyle bir sınırlama var mı? Evet, zaman için de var. Planck zamanı 10^-43 saniyedir. Peki bu kısa zamanı nasıl anlayabiliriz? Onu da şöyle anlatmaya çalışalım:
1 saniyeyi evrenin yaşına (13.7 milyar yıl) genişletirsek bu genişletilmiş saniyenin içinde 1 salisenin milyonda birinin milyonda birinin trilyonda biri bir planck zamanı olur . Dehşet verici değil mi?..
Çok değil birkaç sene öncesine kadar evrenin genişlemeye devam mı edeceği yoksa bir süre sonra büzülmeye başlayıp başlangıç noktasına (big bang durumuna) geri mi döneceği kesin olarak bilinemiyordu. Ancak 2010 senesinde
Brian P. Schmidt ve birkaç arkadaşı evrenin hızlanarak genişlediğini buldular ve bu buluşları kendilerine Nobel fizik ödülünü kazandırdı. Bugün artık evrenin nasıl son bulacağına dair kesin bir öngörüsü var fizikçilerin. Deniyor ki evrende tüm madde sonunda karadeliklere dönüşür. Bu karadelikler ilelebet payidar mı kalacaklar peki? Elbette hayır. Bütün karadelikler foton ve diğer küçük parçalıkları yayar, bir süre sonra buharlaşır ve yok olurlar (Hawking radiation). Sonunda bütün karadeliklerin evaporasyonu sonucu uzay bomboş kalır, (nothing but empty space..) İşte bunun gerçekleşeceği zaman bundan tam bir Googol yıl sonradır. 1 Googol = 10^100 (Rivayet edilir ki Google da başta Googol imiş sonra evrim geçirmiş.. )
Bir Googol yıl nasıl bir zamandır beyler? Onu da şöyle açıklayalım:
1 Googol yılın içinde şu anki evrenin yaşı (13.7 milyar yıl) şu anki evrenin yaşı içinde bir planck zamanı (10^-43 saniye) bile değildir.. Varın gerisini siz düşünün..
"Evrende en büyük ziyan, sorgulama yeteneğini yitirmiş bir beyindir." - A. Einstein