Osmanlı Le Roy Cep Saati Bilgi

[PhD]

Dedemin dedesinden kalma bir saat hakkında bilgisi olan arkadaşlar bilgi verirse sevinirim. Ufak bir cep saati fotoğraflarda pek belli değil ama kadranında pırlantamsı taşlar var arkasında Le Roy Paris ve lignedroite 28 jevels yazıyor.

[Bond]

PhD değerli bir parçaya benziyor Graywolfeyes büyük olasılıkla detaylı bilgi verebilir konuyu görünce İstersen özel mesaj ile haber ver belki sürekli girmiyor olabilir foruma. Herşeyden önce çok güzel bir hatıra ve oldukça temiz saklanmış duruyor

[PhD]

Teşekkürler başkan. Özel mesaj attım. Çok temiz dıştan içini henüz bilmiyorum ama muhtemelen temizdir.

[Frax]

İşte bu saklanması ve korunması gereken güzel bir saat

[PhD]

Teşekkürler frax. Graywolfeyes den bir haber bekliyorum. Bakalım tarihçesi nedir

[PhD]

Yok mu bilen duyan. Aydınlatacak biri

[MufitTutar]

PhD değerli bir parçaya benziyor Graywolfeyes büyük olasılıkla detaylı bilgi verebilir konuyu görünce İstersen özel mesaj ile haber ver belki sürekli girmiyor olabilir foruma. Herşeyden önce çok güzel bir hatıra ve oldukça temiz saklanmış duruyor

Teşekkürler Bond.

Öncelikle herkese merhabalar...

Sevgili PhD, saatiniz bizim "Zenne boy" diye tabir ettiğimiz Osmanlı için üretilmiş bayan cep saatlerinden.
Fotoğraflardan edindiğimiz izlenim saatin kıymetbilir kişilerce muhafaza edildiğini gösteriyor...
Kasa kaplamaları ve kadran gerçekten çok iyi kondüsyonda. Sadece taç yüzüğü eksik, onuda kösteğin kilit halkasını pratik bir şekilde takarak halletmişler ve gerçekten çok iyi uyum sağlamış.

Daha önce başka bir arkadaşın bilgi edinmek amaçlı yaptığı paylaşıma binaen eklediğim yazımda:
http://forum.saatforumu.com/viewtopic.php?f=45&t=10654#axzz2NSULkwnX

Tarih olarak 1860-1900 aralığında Osmanlı Coğrafyası için fason olarak sipariş üzerine üretilmiş A2 kalite anahtar kurmalı anker maşa sistemli makinaya sahip gümüş üzeri altın kaplama güzel bir cep saati. Fason olarak üretilmiş benzer saatlerin en meşhuru Le Roy marka olanlarıdır. Le Roylar'ın kasaları genelde gümüş üzeri renkli polyester motiflerle süslenerek (nadir olarak mineli altın kasalılarada rastlanıyor) pazara arz edilmiştir.

şeklinde katkı sağlamaya çalışmıştım.

Osmanlı pazarı için üretilmiş Le Roy marka cep saatlerine gelirsek;
Daha önceki yazımda da belirttiğim gibi benzer saatlerin en meşhuru, sizin sahip olduğunuz "Le Roy Paris" lerdir. Üretim tarihi aralığı 1860-1900 yılları arasıdır. Ve genelde "Zenne boy" olarak piyasaya sürülmüşlerdir. Daha büyük çaptakilere çok az rastlanıyor. Gümüş üzerine farklı renklerdeki polyester kaplama ile yapılan bezeme bu saatlerin karakteristik kasa özelliklerindendir. Yine daha önce belirttiğimiz gibi Le Roy'ların altın kasalıları da üretilmiştir. Fakat oldukça nadirdir.
Bu saatlerde kullanılan makinaların genel yapısı (muhtemelen sizin saatinizin mekanizmasıda fotoğraftaki gibi)



eklediğim fotoğraftaki şekildedir. Ve benzer makinalardan ayrılan özelliği köprüler ve maşa başlığı üzerinde kullanılan ekstra taşlardır.

Aşağıdaki fotoğrafla ilk fotoğraf kıyaslama yapılırsa dediğim daha iyi anlaşılır.




Antiparantez olarak, (hikmeti nedir bilmiyorum ama ) aynı tip makinaların Osmanlı pazarı için üretilmiş olanlarında bu ekstra taş kullanımı neredeyse standart hale gelmiştir. Jacot-Billodes, Le Roy, ve Roskopf-Oris gibi üreticiler Osmanlı için ürettikleri saatlerde hep ekstradan taş ilavesi yapmışlardır. Dahamı estetik...ne?


Aşağıda eklediğim diğer bir markaya ait iki fotoğrafta da bu durum açıkça görülmekte.

1-)Georges Favre Jacot'un Billodes markasıyla Osmanlı pazarı için ürettiği ve K. Serkisoff & Co. Constantinople şirketi tarafından piyasaya sürülen cep saatinin makinası.




2-) Buda yine aynı firma Georges Favre Jacot'un kendi adıyla Avrupa pazarı için ürettiği cep saatinin makinası.



Tekrar ana konumuza dönersek, Le Roy ve benzeri cep saatlerinin arka iç toz kapaklarının üzerinde yazılı olan "Ancre Ligne Droite" ibaresi, makinanın balans salınımının maşa sistemi ile sağlandığını ifade eder. Yani balans direği üzerinde bulunan halka üzerindeki taş maşa yuvasına oturur ve zemberekten taşıyıcı çarklara aktarılan gücün etkisi ile pandül yayını esneterek hareketi sağlar.

Bu sistem geçerliliğini halâ korumakta. Aşağıdaki fotoğraf.
(Gerçi bu resimde görülen sistem daha modern hali. Ama maşa üzerindeki stoper taşlarını çelik ve maşayla yekpare olarak düşünürsek, birde köprü kavisini yok sayarsak herşey aynı.)Saatlere yeni merak saranlar için söyleyelim: Şu meşhur "saatin maşadan atlaması" tabiri, bahsettiğimiz taşın maşadaki yuvasından kurtulmasıdır.

"Ancre Ligne Droite" Maşalı Sistem.


Bu tip makinalarda kullanılan diğer bir balansın hareketini sağlayan sistem ise "Cylinder Escapement" diye tanımlanan sistemdir. Bu sistemde çarklarla balans direği arasında ayrıca maşa yoktur. Kaçış tekerleği balans direği içerisindeki yuvaya girecek şekilde dizayn edilmiştir. Ve zemberekten gelen güçle direği iterek salınımı sağlar. Bu sistem maşa sistemine göre zaman tutma konusunda daha zayıf ve sapmalara açıktır.

Aşağıdaki fotoğtaf.
"Cylinder Escapement"


"Bu iki balans salınımı sistemine ek olarak kullanılan "Detent Pivot Escapement" olarak adlandırılan başka ve çok özel bir sistem daha var. Eğer fotoğraf çekmeye üşenmezsem ileriki bir zamanda bu sisteme sahip bir saatide sizlerle paylaşmak istiyorum."

Asıl konumuza geri dönersek..
Ancre Ligne Droite (yani maşalı) mekanizmalar genelde İsviçre'nin La Chaux-de Fonds şehrinin üretimidir. Cylinder sistemli mekanizmalar ise çoğunlukla Le Locle ve Fransa'da üretilmişlerdir. Zaten La Chaux-de Fonds ile Le Locle yanyana olan yerleşim yerleridir. Hemen karşılarındada tanıdık bir isime sahip bir yerleşim birimi daha vardır: Les Brenets

Le Roy Paris cep saatlerinin taş kadranlı olanlarında genelde marka ismi bulunur. Ama kasası için kullanılan metalin değeri ve üzerindeki bezeme işçiliğine göre kadranlarda doğal olarak pirinç, gümüş veyahut altın olarak imal edilmişlerdir. Bu kadranlarda çoğunlukla marka ismi bulunmaz. Sebebi ise o dönemde İsviçre'de bu işi meslek edinmiş özel kadran ustalarına yada atölyelere sipariş edilerek yaptırılmalarıdır. ( Bizdeki telkari ustaları gibi) Bu ustalar kadranlarda genelde dış çerçeve motifi olarak defne dalı, sarmaşık gibi bezemeler kullanmışlardır. Ayrıca bazı kadranları da çok küçük markazit vb. taşlarla süslemişlerdir. El yapımı kadranların hemen hepsinin arka yüzünde ustasının imzası vardır.

Arka iç kapakta yazan Jewels yada Rubis mevzusunu herkes biliyor. Bu yüzden açıklama gereği duymuyorum. Sadece şunu belirtmek istiyorum. Bu mekanizmalardaki taş sayısının fazlalığı estetik amacıyla kullanımdan kaynaklanıyor. Bu saatin arkasında da büyük ihtimal ile 23 Jewels yazıyor diye tahmin ediyorum. Çünkü 28 Jewels bu çapta bir mekanizma için çok fazla ve kullanılacak yer yok gibi. Yanlış okuma olabilir. Belki de ben yanılıyorum.


Kısacası sevgili Phd, sizin saatiniz yukarıda sözünü ettiğimiz özelliklerin hepsine sahip ve çok iyi muhafaza edilmiş bir yadigar.
Ve güzel bir kolleksiyon parçası. Umarım sizdende torunlarınıza intikal eder.
Unutmadan sorayım, saatin kasasının arka kapağının kondüsyonuda aynı temizliktemi. Çünkü fotoğraflar aynı yüze ait. Bu saatlerde ön ve arka kapakların bazen desenleri bazende bezeme renkleri birbirinden farklı olur.

Benden bu kadar. Umarım yeterli olmuştur...
Eksiklerim, yanlışlarım yada atladıklarım varsa düzeltmekten çekinmeyin...
Herkese selamlar.

[SeRxx]

Graywolfeyes, şahane bilgiler