Ge癟tiimiz pazartesi g羹n羹, yani 8 Austos 2016da bir rekor k覺rarak D羹nyan覺n ancak bir y覺l i癟erisinde yenileyebildii t羹m kaynaklar覺n覺 t羹kettik. Binlerce farkl覺 doal kaynak art覺k depodan t羹ketilmeye baland覺
UMUT EROLU - umeroglu@gmail.com
Bug羹n b羹t羹n bir hafta i癟in al覺veri yapt覺覺n覺z覺 d羹羹n羹n, b羹t癟enizi ucu ucuna ayarlad覺n覺z ve her eyiniz tam. Suyundan yiyeceine, makyaj pamuundan araban覺n benzinine kadar her eyi doldurdunuz... Yedi g羹n boyunca art覺k elinizi hi癟 cebinize atmayacaks覺n覺z. Derken o da ne? Ani bir bask覺nla uzak akrabalar覺n覺z eve doluuyor ve yeni ald覺覺n覺z her ey ama her ey daha 癟aramba g羹n羹nden t羹keniveriyor. Ne kadar sinir bozucu deil mi?
G羹ney Korenin rol羹
Haydi bir haftal覺k idare edelim, baa gelen 癟ekilir diyelim. Peki ya bir sonraki hafta da ayn覺 bask覺n tekrarlan覺rsa ne olur? Yine idare edersiniz ama giderek s覺k覺lmaya balars覺n覺z. imdi buna aylarca katlanman覺z gerektiini bir d羹羹n羹n. Her hafta o al覺verii yap覺yorsunuz ve akrabalar覺n覺z sektirmeden gelip her eyi s羹p羹r羹veriyor. Siz de buna asla mani olam覺yorsunuz. 襤te d羹羹ncesi bile bunaltan bu vaziyete gezegenimiz D羹nya, 1970 y覺l覺ndan beri katlan覺yor. Hem de her ge癟en y覺l daha da 癟aresizleerek.
Ge癟tiimiz pazartesi g羹n羹, yani 8 Austos 2016da bir rekor k覺rarak d羹nyan覺n ancak bir y覺l i癟erisinde yenileyebildii t羹m kaynaklar覺n覺 t羹kettik. Bu u anlama geliyor, su rezervlerinden tar覺m 羹r羹nlerine, bal覺klardan doal enerji kaynaklar覺na kadar binlerce farkl覺 doal kaynak, bug羹n itibariyle depodan t羹ketilmeye baland覺. Kulaa korkutucu geliyor deil mi?
A覺m G羹n羹 olarak adland覺r覺lan bu tarih, K羹resel Ayakizi ebekesi (Global Footprint Network / GFN) taraf覺ndan her y覺l Birlemi Milletlerden toplanan verilerle hesaplan覺yor. Ormanc覺l覺k, ula覺m, hayvanc覺l覺k ve enerji 羹retimi gibi belli bal覺 sahalar覺n yer ald覺覺 binlerce sekt繹rden toplanan ekonomik veriler analiz edilerek kaynaklar覺m覺z覺n hangi tarihe kadar t羹ketimimizi kar覺layabilecei hesaplan覺yor. 8 Austostan sonra k覺tl覺k 癟ekmiyoruz evet, 癟羹nk羹 o noktadan itibaren cepten ve sonraki y覺llar覺n kaynaklar覺ndan yemeye bal覺yoruz. Bu nedenle de t羹ketimimiz ve n羹fusumuz artt覺k癟a kaynaklar覺m覺z giderek azal覺yor.
stelik azalan ey sadece t羹ketebildiklerimiz deil. Gezegenin ormanlar ve okyanuslar yoluyla emebilecei CO2 kapasitesi de giderek azal覺yor. Zira hem ormanlar yok olmaya devam ediyor hem de CO2 sal覺n覺m覺m覺z giderek art覺yor. GFNden yap覺lan bas覺n a癟覺klamas覺na g繹re bu genel a覺m oran覺na son y覺llarda en fazla katk覺da bulunan fakt繹r, karbon sal覺n覺m覺. An itibariyle doadan talep ettiimiz her eyi d羹羹necek olursak, bunun y羹zde 60覺n覺 karbon emilimi oluturuyor. Yani doadan en 癟ok istediimiz ey, 癟al覺t覺rd覺覺m覺z milyonlarca makine ve beslediimiz milyarlarca hayvan覺n 羹rettii karbonu d繹n羹t羹rerek bize en 癟ok ihtiya癟 duyduumuz eyi; havay覺 geri sunmas覺.
Normal artlarda y羹k羹m羹z羹 ta覺yan kan ter i癟indeki bir hamala 癟elme takar m覺y覺z? Hay覺r. Ancak s繹z konusu D羹nya olunca, 癟elme de tak覺yoruz, k羹fesine de as覺l覺yoruz, hatta aya覺ndan ayakkab覺lar覺n覺 dahi al覺p bir bardak suyu esirgiyoruz. Evet, yaad覺覺m覺z gezegene yapt覺覺m覺z muamele tam olarak b繹yle.
Yap覺lan hesaplamalara g繹re u anda t羹m ihtiyac覺m覺z覺 kar覺lamak i癟in bize 1 deil ancak 1.5 D羹nya yetebiliyor. oumuzun hayat覺n覺 en az 1.5 porsiyon yaad覺覺n覺 d羹羹n羹rsek a覺rt覺c覺 bir oran deil. Porsiyon meselesi 羹lkeden 羹lkeye deiiyor. ayet t羹m d羹nya Amerikal覺lar gibi ya覺yor olsayd覺 bize 1.5 yerine 4.8 D羹nya gerekecekti.
N羹fus ve y羹z繹l癟羹m羹 oran覺na g繹re D羹nyay覺 en 癟ok t羹keten 羹lke G羹ney Kore. 襤htiya癟lar覺n覺 kar覺layabilmek i癟in onlara tam 8.4 G羹ney Kore gerekiyor. Hemen ard覺ndan gelen Japonlar覺n y覺ll覺k ihtiyac覺na ancak 7.4 adet Japonya yetiebilirken 襤svi癟relilere y覺lda 4.4 tane 襤svi癟re gerekiyor. Afrikan覺n 癟eitli b繹lgelerinde a癟l覺k s覺n覺r覺nda yaayanlar i癟inse oran adeta eksilere gidiyor, sanki onlar bu gezegende yaam覺yorlar...
Arkam覺za yaslanmayal覺m
Tablo vahim olsa da b羹y羹k bir 癟evresel uyan覺覺 da g繹z ard覺 etmemek gerek. Pek 癟ok 羹lke fosil yak覺tlar覺n覺n t羹ketimini azaltmak ad覺na ciddi giriimlerde bulunmaya balad覺. Elektrikli ve yenilenebilir enerji kaynaklar覺 g羹n ge癟tik癟e yayg覺nla覺yor. Almanya, ge癟tiimiz y覺l t羹m 羹lkeyi y羹zde 95 oran覺nda yenilenebilir kaynaklarla g羹癟lendirmeyi baard覺. Portekiz tam d繹rt g羹n boyunca fosil yak覺ts覺z ayakta kalabildi. Danimarkadan Kosta Rikaya pek 癟ok 羹lke bu alanda 繹nemli giriimlerde bulunuyor. B羹y羹k miktarda etobur olan in bile 2030a kadar halk覺n et t羹ketimini y羹zde 50 oran覺nda d羹羹rmeyi planl覺yor.
imdi, Hah, birileri D羹nyay覺 kurtar覺yormu nas覺lsa... diyerek arkam覺za yaslanmayal覺m l羹tfen. Kaydedilen ilerleme, halen t羹ketimin ve yok oluun 癟ok gerisinde. Bireysel olarak yapabileceimiz ey basit; 癟ay覺n yan覺ndaki ekerden tutun da bula覺a ak覺tt覺覺m覺z suya, arabalar覺m覺zla kat ettiimiz yola kadar tasarruf edebileceimiz onlarca, y羹zlerce ey var. Biz mi D羹nyay覺 繹nce bitireceiz, o mu bizi 繹nce bitirecek ruletini oynamay覺 hi癟birimiz istemiyoruz. G羹n bu g羹nd羹r; fazladan y覺rtt覺覺m覺z her ka覺t par癟as覺yla yar覺n bir nefes eksik alabileceimizi d羹羹nmenin vakti geldi.
襤yi haber Ozon tabakas覺ndan
Ger癟ekten istersek h璽l璽 bir eyleri kurtarabileceimizi g繹stermesi a癟覺s覺ndan manidar bir gelime haberi Ozon tabakas覺ndan geldi. Bilim insanlar覺 sonunda Ozon tabakas覺ndaki deliin kapanmaya balad覺覺na dair bulgular elde etti. 30 y覺ld覺r aerosol spreyler ve eski buzdolaplar覺 gibi atmosfere kloroflorokarbon salan 羹r羹nlere kar覺 d羹nya 癟ap覺nda 繹nlem uygulan覺yordu. B羹t羹n d羹nyan覺n kolektif bi癟imde kat覺ld覺覺 bu 癟abaya gezegenin sonunda kar覺l覺k vermi olmas覺, geleceimiz i癟in k羹癟羹k de olsa bir umut kayna覺 oldu.
Kaynak:http://www.milliyet.com.tr/dunyanin-tuketme-sinirini-astik-/pazar/haberdetay/14.08.2016/2294486/default.htm
